भारत आणि अमेरिकेतील व्यापार हा जगातील सर्वात महत्त्वाचा आर्थिक प्रवाह मानला जातो. मागील वर्षी या व्यापाराचा आकार तब्बल 131 अब्ज डॉलर्सपर्यंत गेला. भारताची निर्यात 86 अब्ज डॉलर्स, आयात 45 अब्ज डॉलर्स आणि अधिशेष तब्बल 41 अब्ज डॉलर्स! एवढा मोठा अधिशेष भारताच्या अर्थव्यवस्थेला बळकटी देणारा होता. पण ट्रम्प यांच्या एका आदेशाने या साऱ्या समीकरणांमध्ये धडकी भरली.
मुंबई शहर आणि उपनगरांत अचानक आलेल्या मुसळधार पावसामुळे मुंबईत पावसाचा कहर झाला आहे. जनजीवन मोठ्या प्रमाणावर विस्कळीत झाले आहे. भारतीय हवामान विभागाने (IMD) मुंबईसह संपूर्ण कोकण, ठाणे, पालघर आणि रायगड जिल्ह्यांसाठी रेड अलर्ट जारी केला आहे, ज्यामुळे प्रशासनाने तातडीने उपाययोजना सुरू केल्या आहेत.
तुम्ही कधी विचार केला आहे का, एकाच देशात एकाच वेळी मुसळधार पाऊस, भाजून काढणारी उष्णता आणि थंडीने गोठवणारी बर्फवृष्टी कशी असू शकते? भारताचे हवामान हे फक्त पाऊस, ऊन आणि वाऱ्यांचे गणित नाही, तर ते एक गूढ कोड आहे. मान्सूनच्या वाऱ्यांचे आगमन, उंच पर्वतांचे अडथळे आणि कमी-अधिक दाबाचे पट्टे… या सगळ्यांच्या परस्परक्रियेतूनच तयार होते आपल्या देशाची अनोखी हवामान प्रणाली. चला, या भौगोलिक कोडचे रहस्य उलगडूया आणि या हवामानाचा आपल्या जीवनावर कसा परिणाम होतो, हे सखोलपणे जाणून घेऊया!
IAS अधिकारी होण्याचे स्वप्न पाहणाऱ्या लाखो तरुणांना पडलेला एकच प्रश्न: “पगार किती असतो?” हा प्रवास सुरू होतो ₹56,100 च्या मूळ वेतनावर. पण तुम्हाला माहीत आहे का, या वेतनासोबत मिळणाऱ्या सुविधा, भत्ते आणि पदोन्नतीमुळे 10 वर्षांच्या सेवेनंतर तुमचा पगार ₹1.3 लाखांपेक्षा जास्त असू शकतो? IAS अधिकाऱ्याचा पगार, त्यांचा करिअर प्रवास आणि या प्रतिष्ठित नोकरीच्या आर्थिक बाजूचा सखोल अभ्यास या लेखात.
तुम्हाला माहीत आहे का, भारतातील नद्यांचा उगम हिमालयात का होतो आणि दख्खनच्या पठाराची निर्मिती कशी झाली? भारताची ‘अन्नपेटी’ म्हणून कोणत्या प्रदेशाला ओळखले जाते? या आणि अशा अनेक प्रश्नांची उत्तरे तुम्हाला आमच्या या ब्लॉग पोस्टमध्ये मिळतील. UPSC परीक्षेच्या दृष्टीने महत्त्वाच्या असलेल्या भारताच्या भूगोलाचा अभ्यास करण्यासाठी ही पोस्ट नक्की वाचा.
UPSC चा अभ्यास करताना ‘पर्यावरण व परिसंस्था’ हा विषय तुम्हाला कंटाळवाणा वाटतो का? फक्त कोरडे कायदे आणि आकडेवारी लक्षात ठेवणे म्हणजे या विषयाचा अभ्यास नव्हे. विचार करा, एक प्रशासकीय अधिकारी म्हणून तुम्हालाच एखाद्या नैसर्गिक संकटाचा किंवा प्रदूषण समस्येचा सामना करायचा आहे. तेव्हा ही माहिती केवळ परीक्षेत गुण मिळवण्यासाठी नसून, तुमच्या कामाचा एक महत्त्वाचा भाग असेल. चला, या विषयाला एका नव्या दृष्टिकोनातून समजून घेऊया.
UPSC परीक्षेतील राज्यशास्त्र (Polity) हा विषय केवळ पाठांतरापुरता नाही, तर तो आपल्या देशाचा आत्मा आणि प्रशासकीय सेवेचा पाया आहे. भारतीय संविधान कसे तयार झाले, आपले मूलभूत हक्क काय आहेत, संसद कशी काम करते आणि एक जबाबदार नागरिक म्हणून आपली कर्तव्ये कोणती, हे सर्व समजून घेणे म्हणजे केवळ परीक्षा नाही, तर एक चांगला प्रशासक आणि सुजाण नागरिक बनण्याची पहिली पायरी आहे. या ब्लॉग पोस्टमध्ये आपण या सर्व महत्त्वाच्या मुद्द्यांचे सखोल विश्लेषण करणार आहोत, जेणेकरून तुमची तयारी केवळ गुणांसाठी नव्हे, तर खऱ्या अर्थाने देशाच्या सेवेसाठी होईल.
UPSC परीक्षेचा अभ्यास करताना, अनेक विद्यार्थ्यांना भारतीय संस्कृती हा विषय सर्वात कठीण आणि अनाकलनीय वाटतो. इतिहासाची मोठी व्याप्ती आणि कला-साहित्याचे अनेक पैलू यामुळे काहीवेळा गोंधळ उडतो. पण जर या विषयाकडे योग्य दृष्टीकोनातून पाहिले, तर तो केवळ गुणांसाठीच महत्त्वाचा नाही, तर एक समृद्ध अनुभव देणारा विषय आहे. या लेखात, आपण यूपीएससीच्या अभ्यासक्रमानुसार भारतीय संस्कृतीच्या विविध पैलूंवर सखोल नजर टाकणार आहोत. तुमच्या तयारीला योग्य दिशा देण्यासाठी एक महिन्याचा अभ्यासक्रम, त्याचे महत्त्व आणि अभ्यासाची योग्य पद्धतही आपण पाहणार आहोत.
“माझ्या हातात मेंढ्यांची काठी होती, आता त्याच हातात IPS अधिकाऱ्याची जबाबदारी आहे.”
हे शब्द आहेत बिरदेव सिद्धप्पा धोणे यांचे. कोल्हापूरच्या डोंगर-दऱ्यांमध्ये मेंढ्या चारत असताना पाहिलेलं स्वप्न, त्यांनी फक्त पूर्णच केलं नाही, तर एका मेंढपाळाचा मुलगा IPS अधिकारी बनू शकतो, हे सिद्ध करून दाखवलं. आर्थिक अडचणी, मर्यादित संसाधने आणि ग्रामीण जीवनातला संघर्ष—हे सारे अडथळे पार करत त्यांनी UPSC मध्ये यश मिळवलं. त्यांच्या संघर्षाची, जिद्दीची आणि यशाची ही गोष्ट तुम्हालाही तुमच्या स्वप्नांकडे अधिक विश्वासाने पाहण्यासाठी नक्कीच प्रेरित करेल. ही फक्त एका मुलाची नाही, तर लाखो स्वप्नांची यशोगाथा आहे.
तुम्ही फक्त GDP आणि Inflation ची व्याख्या पाठ करत आहात की त्यामागची कारणे समजून घेत आहात? UPSC च्या परीक्षेत यशासाठी अर्थशास्त्राचा ‘तर्क’ समजून घेणे महत्त्वाचे आहे. UPSC GS Paper 1 साठी या विषयाचा अभ्यासक्रम, अभ्यासाची रणनीती आणि 1 महिन्याचा सोपा अभ्यास आराखडा यावर संपूर्ण मार्गदर्शन देणारी ही ब्लॉग पोस्ट नक्की वाचा.
समाजातील बदलते कुटुंब, महिलांवरील अत्याचार आणि जातीव्यवस्था… हे प्रश्न तुमच्या UPSC च्या अभ्यासात का महत्त्वाचे आहेत? समाजशास्त्र हा विषय केवळ गुणांसाठी नाही, तर तुमच्या सामाजिक जाणीवेची खोली तपासण्यासाठी आहे. आमच्या ब्लॉगमध्ये, GS Paper 1 मधील ‘समाज’ या विभागाचा अभ्यास कसा करावा, 1 महिन्याचा अभ्यास आराखडा आणि महत्त्वाच्या टिप्स जाणून घ्या.
UPSC आणि MPSC च्या भूगोलात नेमका काय फरक आहे? तुम्ही नुसतं नद्या, पर्वत पाठ करत आहात की प्रश्नांमागची ‘कारणमीमांसा’ समजून घेत आहात? भूगोल हा विषय केवळ वाचून होत नाही, तो जगाकडे पाहण्याचा एक दृष्टिकोन देतो. या ब्लॉगमध्ये, UPSC च्या GS Paper 1 साठी भूगोलाचा अभ्यास कसा करावा, 1 महिन्याचा अभ्यास आराखडा आणि महत्त्वाच्या टिप्स जाणून घ्या.
यूपीएससी परीक्षेच्या तयारीमध्ये ‘विज्ञान आणि तंत्रज्ञान’ हा विषय तुम्हाला कठीण वाटतोय? रोजच्या बदलत्या जगासोबत त्याचा अभ्यासक्रमही बदलतो, त्यामुळे नेमकं काय वाचावं आणि कसं तयारी करावी, असा प्रश्न तुम्हाला पडला असेल. पण काळजी करू नका! या ब्लॉग पोस्टमध्ये, आपण याच विषयाचा सखोल अभ्यासक्रम, त्याला सामोरे जाण्याची योग्य पद्धत आणि एक अचूक 1 महिन्याचा अभ्यास आराखडा पाहणार आहोत.
जेव्हा एका शिक्षकाने त्यांना ‘गावचा गुंड’ म्हटले, तेव्हा एका मुलाने ठरवले की तो स्वतःची ओळख निर्माण करेल. त्या मुलाचे नाव होते विश्वास नांगरे पाटील…
तुम्ही १०वी उत्तीर्ण असाल आणि तुमच्याकडे ITI प्रमाणपत्र असेल, तर ही बातमी तुमच्यासाठी आहे! भारतीय रेल्वेचा एक महत्त्वाचा भाग असलेल्या Eastern Railway (ER) ने ३११५ अप्रेंटिस पदांसाठी मोठी भरती जाहीर केली आहे. या भरतीची सर्वात खास गोष्ट म्हणजे, यासाठी कोणतीही लेखी परीक्षा घेतली जाणार नाही. तुमची निवड थेट तुमच्या गुणांवर आधारित असेल. १४ ऑगस्ट २०२५ पासून अर्ज प्रक्रिया सुरू होत आहे, त्यामुळे ही सुवर्णसंधी अजिबात सोडू नका!
बँकेत नोकरी शोधत आहात? IBPS Clerk भरती 2025 मध्ये 10,270 ग्राहक सेवा सहाय्यक पदांसाठी अर्ज करा! पगार, पात्रता, परीक्षेची पद्धत आणि तयारीची संपूर्ण माहिती एकाच ठिकाणी मिळवा.
भारताचा भूगोल समजून घेण्यासाठी नद्यांचा अभ्यास महत्त्वाचा आहे. नद्या केवळ पाण्याचा स्रोत नसून, त्या शेती, उद्योग आणि अर्थव्यवस्थेचा कणा आहेत. MPSC सारख्या स्पर्धा परीक्षांमध्ये या विषयावर अनेक प्रश्न विचारले जातात. या पोस्टमध्ये आपण भारतातील प्रमुख नद्या आणि त्यांच्याशी संबंधित महत्त्वाचे प्रकल्प, आकडेवारी आणि इतर परीक्षेच्या दृष्टीने आवश्यक माहिती पाहणार आहोत.
भारताच्या धार्मिक आणि सामाजिक इतिहासात इ.स.पू. सहावे शतक हा एक महत्त्वाचा टप्पा ठरतो. याच काळात गंगेच्या खोऱ्यात एक मोठी सामाजिक क्रांती घडत होती. वैदिक धर्मातील अवघड विधी, गुंतागुंतीची कर्मकांडं आणि कठोर जातीव्यवस्था यामुळे तत्कालीन समाज अस्वस्थ झाला होता. याच असंतोषाच्या पार्श्वभूमीवर, अशा दोन नवीन विचारप्रणाली उदयाला आल्या, ज्यांनी मोक्षाचा एक नवा आणि सोपा मार्ग दाखवला: बौद्ध धर्म आणि जैन धर्म.
MPSC Prelim Mock Test – इतिहास: सिंधू संस्कृती
ही मॉक टेस्ट तुम्हाला परीक्षेपूर्वीचा सराव करून घेण्यासाठी तयार करण्यात आलेली आहे.
सर्व प्रश्न पूर्वीच्या परीक्षांतील अनुभवावर आधारित आहेत.
प्रत्येक प्रश्न विचारपूर्वक सोडवा.
वेळेचं भान ठेवा.
शेवटी तुमचा स्कोअर आणि योग्य उत्तरे तपासायला मिळतील.
आत्मविश्वासाने टेस्ट द्या — शुभेच्छा!
This mock test is designed to help you practice effectively before the real exam.
It includes questions of previous years’ papers and important exam-focused content.
Get Ready…
